e-BOK
A A A

Baza wiedzy

wszystkie A B C D E G I K L M N O P R S T U W

Automatyka pogodowa

Zespół urządzeń elektronicznych i mechanicznych, elementów węzła cieplnego, które mają na celu regulację odpowiedniej ilości ciepła dostarczanego do budynku uwzględniając przede wszystkim temperaturę zewnętrzną. Regulacja odbywa się na podstawie zaprogramowanej charakterystyki ogrzewania zwanej krzywą grzewczą, która to określa zależność między temperaturą powietrza zewnętrznego a temperaturą wody obecnej w instalacji odbiorczej budynku.

Białe certyfikaty

Białe certyfikaty to świadectwa potwierdzające zaoszczędzenie określonej ilości energii w wyniku realizacji inwestycji służących poprawie efektywności energetycznej. Wynikające z białych certyfikatów prawa majątkowe są zbywalne, stanowią towar giełdowy podlegający obrotowi na Towarowej Giełdzie Energii.

Blok energetyczny

Blok energetyczny to turbogenerator (turbozespół) współpracujący z kotłem parowym. Stanowi on wraz z indywidualnymi systemami dostarczania do kotła paliwa i powietrza, odprowadzenia spalin i popiołu oraz wyprowadzenia energii elektrycznej, autonomiczny system energetyczny w elektrowni kondensacyjnej lub elektrociepłowni.

Centralne ogrzewanie (c.o.) z MPEC S.A. w Krakowie

Dystrybucja po budynku ciepła, uzyskanego w jednym, specjalnie przeznaczonym do tego urządzeniu, np. węźle cieplnym - często nazywany węzłem centralnego ogrzewania, a elementy przekazujące ciepło w pomieszczeniach to grzejniki (tzw. potocznie "kaloryfery"). Do rozprowadzania ciepła wykorzystuje się wodę.

Ciepła woda użytkowa (c.w.u.) z MPEC S.A w Krakowie

Woda wodociągowa podgrzana w węźle cieplnym. Po podgrzaniu w odpowiednim urządzeniu płynie w instalacji odbiorczej (wewnętrznej) budynku do kranów użytkowników.

Dostawca ciepła

Przedsiębiorstwo ciepłownicze zajmujące się dystrybucją ciepła do obiektów odbiorców. W Krakowie dostawcą ciepła jest MPEC S.A.

Dżul

Jednostka pracy, energii oraz ciepła w układzie SI, oznaczana J.

Efekt cieplarniany

Zjawisko globalnego ocieplenia klimatu spowodowane długotrwałą, zwiększoną koncentracją w atmosferze tzw. gazów cieplarnianych (dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu, freony, halony, sześciofluorek siarki i inne).

GJ

Jednostka ciepła, pracy, energii w układzie SI. Jeden dżul to praca wykonana przez 1 wat w ciągu 1 sekundy. 

Grupa taryfowa

Grupa taryfowa oznacza grupę odbiorców kupujących ciepło, energię elektryczną lub gaz albo korzystających z usługi przesyłania lub dystrybucji ewentualnie z usługi kompleksowej, dla których stosuje się jeden zestaw cen lub stawek opłat i warunków ich stosowania. Ceny lub stawki opłat mogą być różnicowane dla poszczególnych grup taryfowych. Podział odbiorców na grupy taryfowe przez przedsiębiorstwa ciepłownicze dokonywany jest według następujących kryteriów: rodzaju nośnika ciepła i jego parametrów; źródła ciepła lub zespołu źródeł ciepła zasilających siec ciepłowniczą; sieci ciepłowniczej, którą ciepło jest przesyłane do węzłów cieplnych w postaci określonego nośnika ciepła; miejsca dostarczania ciepła;zakresu usług przesyłowych świadczonych przez przedsiębiorstwo ciepłownicze lub dystrybutora ciepła; wymagań w zakresie standardów jakościowych obsługi odbiorców, w tym dotyczących niezawodności i ciągłości dostarczania ciepła; wielkości zamówionej mocy cieplnej oraz charakterystyki odbioru ciepła, w tym stopnia wykorzystania mocy cieplnej.

Indywidualny węzeł cieplny

Indywidualny węzeł cieplny to zespół urządzeń służących do transformacji i pomiaru czynnika grzewczego pochodzącego z sieci ciepłowniczej na czynnik o parametrach wymaganych przez wewnętrzne instalacje centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej.

Węzeł cieplny obsługujący instalacji centralnego ogrzewania oraz instalacji centralnej ciepłej wody to węzeł dwufunkcyjny, a obsługujący tylko jedną z nich – to węzeł jednofunkcyjny.

  • Panel sterujący
  • Zawór odcinający cześć ciepłowniczą
  • Zawór sterujący dla części ciepłowniczej
  • Zawór sterujący dla części ciepłej wody
  • Zawór odcinający powrót
  • Zawór bezpieczeństwa
  • Naczynie przeponowe
  • Wymiennik ciepła – potrzeby grzewcze
  • Wymiennik ciepła – potrzeby ciepłej wody
  • Powrót, cyrkulacja
  • Zimna woda
  • Pompa
  • Instalacja centralnego ogrzewania - zasilanie i powrót
  • Układ pomiarowy

Kotłownie lokalne

Lokalne kotłownie zasilające jeden bądź kilka sąsiadujących budynków, produkują ciepło na potrzeby centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej pojedynczego budynku lub zespołu sąsiadujących budynków. Kotłownie tego typu są najczęściej opalane gazem, węglem kamiennym, biomasą albo olejem opałowym. Lokalne źródła dobrze sprawdzają się na małych osiedlach, gdzie nie ma dostępu do scentralizowanych systemów ciepłowniczych.

Krzywa grzewcza

Funkcja zależności pomiędzy temperaturą zewnętrzną, temperaturą zasilania i nastawą temperatury pokojowej Standardowa krzywa grzewcza wynosi 80/60°C. Oznacza to, że przy temperaturze zewnętrznej -16 °C, temperatura w pomieszczeniu powinna kształtować się na poziomie +20 °C.

Licznik ciepła (ciepłomierz)

Całkujący przyrząd pomiarowy przeznaczony do pomiaru ilości przepływającej energii cieplnej. Jego wskazanie jest podstawą do rozliczania się między dostawcą a odbiorcą tej energii. Jednostką miary energii cieplnej w układzie SI jest dżul równy 1wat* 1sekunda (watosekunda), natomiast powszechnie używaną jednostką miary tej energii jest gigadżul [GJ].

Megawat [MW]

Jednostka mocy lub strumienia energii w układzie SI. Przedrostek M oznacza wartość równą 1*10wata.

Miejski system ciepłowniczy

Miejski system ciepłowniczy zbudowany jest ze źródeł ciepła, sieci przesyłowych i sieci dystrybucyjnych. Elektrociepłownie, elektrownie lub ciepłownie produkują ciepło dla dużej liczby mieszkańców miast. Ciepło w postaci gorącej wody jest dostarczane siecią ciepłowniczą do budynków, a tam poprzez węzły cieplne (z wymiennikami ciepła), dostarczane jest do instalacji wewnętrznych centralnego ogrzewania (finalnie gorąca woda dociera do grzejników w pomieszczeniach).
Systemy ciepłownicze są najlepsze do zaspokajania potrzeb cieplnych w dużych aglomeracjach miejskich. Dzięki efektywnej produkcji i dystrybucji ciepła, są optymalne pod względem środowiskowym i kosztowym.

Moc cieplna

Ilość ciepła odebranego z nośnika ciepła (np. wody gorącej w instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania) w ciągu godziny.

Niska emisja

Niska emisja zanieczyszczeń z urządzeń wytwarzania ciepła to emisja pyłów i gazów, pochodząca z domowych pieców grzewczych i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie węgla odbywa sił w nieefektywny sposób. Cechą charakterystyczną niskiej emisji jest to, że powodują ją liczne źródła wprowadzające do powietrza niewielkie ilości zanieczyszczeń niskimi kominami, uniemożliwiającymi rozprzestrzeniania sił substancji na dużych wysokościach. Duża koncentracja emitorów powoduje, że zjawisko to jest bardzo uciążliwe, ponieważ? zanieczyszczenia gromadzą się wokół? miejsca powstawania, a są to najczęściej obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej.

Odbiorca ciepła

Każdy, kto otrzymuje lub pobiera paliwa lub energię na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym np. z MPEC S.A.

Odbiorca Końcowy

Odbiorca ciepła sieciowego, który najczęściej jest mieszkańcem domu wielorodzinnego lub użytkownikiem lokalu czy interesantem instytucji, do której Dostawca dostarcza ciepło.

Opłata stała

Opłata za moc cieplną oraz za usługi przesyłowe, czyli za gotowość dostarczenia zamówionej ilości i jakości ciepła do pokrycia największego zapotrzebowania na ciepło danego obiektu, zabezpieczenia prawidłowej pracy urządzeń i instalacji oraz pokrycia strat w celu utrzymania normatywnej temperatury i wymiany powietrza w pomieszczeniach. Ustalana jest jako opłata roczna i wnoszona w 12 równych miesięcznych ratach w postaci sumy opłat:
- za zamówioną moc cieplną - iloczyn wielkości zamówionej mocy cieplnej przez Odbiorcę oraz miesięcznej raty (ceny) za zamówioną moc cieplną dla danej grupy taryfowej,
- za usługi przesyłowe - iloczyn wielkości zamówionej mocy cieplnej przez Odbiorcę i stawki (miesięcznej raty) za usługi przesyłowe dla danej grupy taryfowej.

Opłata za nośnik

Iloczyn ilości nośnika ciepła dostarczonego do napełniania i uzupełniania ubytków wody w instalacjach odbiorczych oraz ceny nośnika ciepła dla danej grupy taryfowej.

Opłata zmienna

Sumy opłat ponoszone w okresie faktycznego poboru ciepła:
- za ciepło - iloczyn ilości dostarczonego ciepła na podstawie odczytów wskazań licznika zainstalowanego na przyłączu do węzła cieplnego (lub w innych miejscach rozgraniczenia eksploatacji urządzeń i instalacji określonych w Umowach) oraz ceny ciepła dla danej grupy taryfowej,
- za usługi przesyłowe - iloczyn dostarczonego ciepła na podstawie odczytów wskazań licznika ciepła, zainstalowanego na przyłączu do węzła cieplnego (lub w innych miejscach rozgraniczenia eksploatacji urządzeń i instalacji określonych w Umowach) oraz zmiennej stawki opłat za usługi przesyłowe dla danej grupy taryfowej.

Perlator

Rodzaj wylewki, końcówki kranu, prysznica itp. zwiększający optycznie strumień wody poprzez znaczne jej napowietrzenie. Zgodnie z danymi producentów, perlator potrafi oszczędzić od 15% do 60% wody.

Podzielnik kosztów ogrzewania

Zwany również podzielnikiem ciepła, to urządzenie np. montowane na grzejnikach centralnego ogrzewania, służące do podziału kosztu ciepła pomiędzy poszczególnych lokatorów wielorodzinnego budynku mieszkalnego.

Prawo energetyczne

Podstawowy akt prawny regulujący działalność rynku energii w Polsce, o charakteryzujący również podstawowe prawa i obowiązki uczestników tego rynku, w tym klientów indywidualnych (gospodarstw domowych). Ustawa Prawo Energetyczne została uchwalona 10 kwietnia 1997 roku i do chwili obecnej podlegała licznym nowelizacjom. Ustawa określa zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią.

Rura preizolowana

Rura preizolowana to konstrukcja zespolona składająca się z rury przewodowej, umieszczonej centrycznie w rurze osłonowej. Przestrzeń pomiędzy rurami wypełniona jest warstwą izolacyjną, zazwyczaj wykonaną ze sztywnej pianki poliuretanowej.

Sezon grzewczy

Okres, w którym warunki atmosferyczne powodują konieczność ciągłego dostarczania ciepła w celu ogrzewania obiektu.

Taryfa dla Ciepła

Zbiór cen i stawek opłat oraz warunków ich stosowania, opracowany przez dostawcę ciepła systemowego i wprowadzany jako obowiązujący dla określonych w nim Odbiorców zgodnie z ustawą Prawo energetyczne.

Termomodernizacja

Przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia energii cieplnej w danym budynku. Obejmuje zmiany zarówno w systemach ogrzewania i wentylacji, jak i strukturze budynku oraz instalacjach doprowadzających ciepłą wodę. Zakres termomodernizacji, podobnie jak jej parametry techniczne i ekonomiczne, określane są poprzez przeprowadzenie audytu energetycznego. Najczęściej przeprowadzane działania to docieplanie ścian zewnętrznych i stropów, wymiana okien, wymiana lub modernizacja systemów grzewczych.

Termostat grzejnikowy

Przyrząd służący do regulacji temperatury urządzeń grzewczych (grzejników).Składa się z zaworu grzejnikowego połączonego z głowicą termostatyczną, która jest czujnikiem temperatury. Termostat jest łatwy w montażu również w instalacjach modernizowanych. Jeszcze prostsze jest jego użytkowanie – wystarczy ustawić na głowicy żądaną temperaturę: np. 20°C w pokoju dziennym lub 17°C w sypialni. Termostat automatycznie wyreguluje ilość wody płynącej przez grzejnik i dostosuje temperaturę do potrzeb użytkownika.

Układ pomiarowo-rozliczeniowy

Dopuszczony do stosowania zgodnie z odrębnymi przepisami, zespół urządzeń, służących do pomiaru ilości i parametrów nośnika ciepła, których wskazania stanowią podstawę do obliczenia należności z tytułu zużycia ciepła.

Urząd Regulacji Energetyki (URE)

Centralny Urząd Administracji Państwowej, przy pomocy którego swoje zadania wykonuje Prezes Urzędu, powoływany na 5 - letnią kadencję przez Premiera. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą Prawo energetyczne i założeniami polityki energetycznej Państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.

Wat

Jednostka mocy lub strumienia energii w układzie SI (jednostka pochodna układu SI), oznaczana symbolem W.

Węzeł cieplny

Zespół urządzeń lub instalacji służących do zmiany rodzaju lub parametrów nośnika ciepła dostarczanego z przyłącza oraz regulacji ilości ciepła dostarczanego do instalacji odbiorczych. Węzeł cieplny składa się z następujących podstawowych urządzeń: wymiennik c.o, wymiennik c.w.o., automatyka, licznik ciepła, regulator różnicy ciśnień i przepływu, pompa obiegowa c.o. pompa cyrkulacyjna c.w.u., filtro-odmulnik.

Wytwórca ciepła

Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem ciepła. W  Krakowie mamy trzech wytwórców ciepła: PGE Energia Ciepła S.A. - Oddział nr 1 w Krakowie, CEZ Skawina S.A., ZTPO -  Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów